KAYIŞA SOR

KAYIŞA SOR

Temsilde hata olmaz.Bu itibarla Şavşat ilçesine özgü meşhur bir ata sözü vardır. O söz şöyle der.

“Öküzün çektiğini kayışa sor”

19.04.2018 tarihli Karadeniz gazetesi bir sayfa dolusu kadar anlatımla Cittaslow ünvanına sahip olan Şavşat ilçesini öve öve bitirememiş.Aynı zamanda haftada bir yayınlanan Kaçkar tv müzik pınarı programında gerek il genelinde,gerekse il dışında değişik zamanlarda yapılan etkinliklerde de ilçemizin kültürel.tarihsel vs. potansiyeli sözüm ona dile getirilmektedir.

Fakat.aynı güfte,aynı beste ve ilçenin gerçek güzelliklerini perdahlayan avare kasnak gibi dönen bir zaman.

Yıl 1978,Kilis Nural otelinin salonunda ünlü ozan aşık Yaşar Reyhani ile bendeniz sohbet ederken o, Türkiye’nin en usta irtacalen söz ustasının Şavşatlı Aşık Deryami olduğunu ve kendisi onu örnek aldığını ve onun sanat gücüne hayran kaldığını,Konya aşıklar bayramında onunla yarış tutacak aşık bulunmadığını dile getirmişti. Rahmete ermiş olan her ikisinin de mekanı cennet olsun.

imanla yanar ocağım

Söndürecek güç tanımam

Dalgalanacaktır bayrağım

İndirecek güç tanımam

 

Deryami kükremiş doğan

O kim imiş beni boğan

Gül vatanıma saksağan

Konduracak güç tanımam

 

Şavşatlı aşık Deryami,”Ömür boyu koca dağa tırmandım.tepesine çıktığıma acırım” diyerek gelecek günleri görmüştü.

Ünü Artvin.Karadeniz bölgesini aşarak Türkiyeye mal olan Şavşatlı hemşehrimiz kültürel mozaik aşık Deryami unutuldu gitti.İlçemizin yetiştirdiği 1987 yılında vefat eden bu eşsiz insan Şavşat belediye düğün salonunun önündeki çeşmenin yanına kucağında sazıyla.altında bir kıtalık beyitiyle heykeli dikilerek hatırasının yaşatılmasına layık büyük bir ozan değil miydi ? Hatta bir caddeye veya sokağa ismi verilemez miydi? Her yıl onun adına etkinlikler düzenlenemez miydi ?

Görünen köy kılavuz istemez,teşbihte hata olmaz.Bir yerleşim yeri için Cittaslow adını taşıyan unvan rastgele verilmez.

Huzur ve sükun için verdiği muhteşem katkının yanında yukarıda bahsedilen bu tür kültürel mozaiğe ve özellikle yol konusunda duyarsız,tepkisiz,ilgisiz kalarak yöre halkının sergilediği ayrıca üstün bir meziyeti daha vardır.Suyundan mıdır ? Toprağından mıdır? Bilinmez hayat damarlarından biri olan yol konusunu önemsememek.

Velhasılıkelam günümüzden bin yıl önce bölgemizin coğrafi yapısını.orada yaşayan insanların ahvalini on birinci yüzyılda yaşayan Gürcü din adamı, tarihçi Leonti Mroveli şu ibarelerle kaleme almış.

 

“Hiç kimse korkutucu Klarceti’ye (Artvin-Şavşat havzası) giremezdi.

Klarceti dağlarından ve kayalılarından dolayı girilmeyecek bir yer idi.

Ve buranın sakini Klarcetililer,iyi biniciler ve ayağına çabuk insanlardı”

Geçmiş tarih sürecinde yolun ne denli hayati öneme sahip olduğunu görmekteyiz.

 

Milattan sonra 1064 yılında ilçemize sultan makamın da sadece Büyük Selçuklu sultanı Alp Arslan’ın geldiğini Gürcü Vekayinamesi şöyle dile getirmiştir.

“Alp Arslan Gürcistan’a aniden gelmiş, Kangarni ve Trialeti’yi tahrip etmiş ve onun yok edici ordusu bir ay içinde Klavis Kuri’ye yaklaşmış,Şavşat-Klarceti ve Tao’ya (Erzurum) girmiş ….. ”

1230’1u yıllarda Moğol ordusunun mevcut olan yollar vasıtasıyla Şavşat ilçesine gelerek işgal ettiğin de dönemin tarihçisi Astlovani Matiane o günleri şu ifadelerle kaleme almış.

“Zehirli bir böcek gibi çoğaldılar ve yayıldılar. Gülme ve eğlence Her yerde yok oldu. Dünya güzeli bir ülke(Şavşat) mahvoluyordu.

“1080 yılında Kuzey Anadolu’da Danışmetli beyliğinin kurucusu, Kutalmış oğlu Süleyman Şah’ın dayısı, I.KılıçArslan’ın büyük dayısı olan Ahmet Gazi ordusuyla ilçemizden geçerek Arsiyan Dağını aşmış, Güney Gürcistan·, işgal ederek Büyük Selçuklu topraklarına katmıştı.

Düne ve bugüne bakarak.günümüzde motorlu araç yoğunluğu dikkate alındığında yolların ihtiyaca cevap verecek normlara çekilmesi için uğraş verilmesi gerekirken.yakın zamandaki yol durumunun ibretlik halini bir kez hatırlamanın yararı vardır.

1980’li yıllarda Satlel.Sonra Samcel geçidi adıyla ünlenen geçit yerinde tek aracın zar zor geçtiği, Şavşat Ardahan karayolunun bir zamanlar ulaşım konusunda araç sahiplerine adete kumda halat büktürdüğü bilinmektedir. Şimdilerde ise iki aracın yan yana geçemediği ,kazalara davetiye çıkardığı Koçbour mevkii (Kuzey batı yönünde ilçe girişi) geçidi ile dillerden düşmeyen mevcut ana yolun üzerindeki olumsuzluklar.

Cittaslov ünvanını gölgeleyen ulaşım ile ilgili norm dışı yollar.Bunlardan bahseden bir Allah kulu yok.

2000’1i yılların başında.koalisyon iktidarı döneminde inşa edilen Artvin Şavşat kara yolunun varyant denilen yol bölümünün hikayesi daha acıklı. 15 kilometre gereksiz ek mesafe getiren ve 200 adet baş döndüren viraj yapısıyla it ölüsü gibi, kamunun (halkın) üzerine kalan ve karayolları normlarına uymadığı sebebiyle söz konusu yolu teslim almayan Trabzon 10. Bölge Müdürü ve Artvin ilinden kamudan yana iki namuslu şube müdürünü sürgüne yollayan müteahhidin yanında yer alan o dönemin iktidarından kamu adına hatıra kalan o varyant yolu.

Berta mevkii ile Şavşat ilçesi arasında kalan yolun yapısını anlatmaya gerek yok,hal ve ahvali ortada.

Lafla peynir gemisi yürümüyor.Turpun büyüğü heybede henüz.Gerçekler inatçı şeylerdir demiş ünlü filozof Konfüçyüs.Bizim atalarımızda öküzün çektiğini kayışa sor diye boşuna söylememişler …